Ligamenten

Ligamenten: verbindingen tussen botten en kraakbeen

Ligamenten zijn bindweefselbanden die botten of kraakbeen met elkaar verbinden. Denk maar eens aan de kniebanden, kruisbanden en enkelbanden. Ze bestaan vooral uit collageen en elastine. Dit zijn eiwitten die de vezels in de banden elastisch maken. Dat is ook nodig, want ligamenten vangen veel klappen op. Ze liggen namelijk over gewrichten heen of bevinden zich in het gewricht. Zo beschermen ze het gewrichtskapsel. Dit kapsel bestaat uit twee lagen stevig bindweefselmateriaal dat de botten van het gewricht met elkaar verbindt.

Ligamenten zijn aangehecht aan de uiteinden van botten. De bindweefselbanden moeten de krachten die op de gewichten inwerken kunnen weerstaan en er tegelijkertijd voor zorgen dat het gewricht op de plaats blijft en overmatige beweging beperken. Een ligament heeft dus een belangrijke functie in het lichaam.

Een verrekt of gescheurd ligament

Bij ongelukken, overbelasting of bijvoorbeeld een verstuiking wordt het ligament uitgerekt. Als dit in de knie gebeurt hoort men vaak een kenmerkende krak. Er ontstaat een zwelling en de plek is pijnlijk.

De band kan door overrekking inscheuren of zelfs helemaal afscheuren. Bij verrekking of een gedeeltelijke scheur is het ligament meestal binnen een paar weken genezen.

Ligamenten die in de gewrichten liggen, zoals in de knie, hebben echter weinig bloedtoevoer. Hierdoor kan de genezing van een gescheurd ligament lang duren.

Ligamenten in de rug

De ligamenten in de rug zijn een ander verhaal dan de meeste bindweefselbanden in het lichaam. Deze verbinden niet alleen de botten van een gewricht, maar meerdere wervels met elkaar. 

Ze lopen langs de wervellichamen en tussen de wervelbogen en de zogenaamde doornuitsteeksels. Dit zijn de uitsteeksels die zich bij elke wervel in de wervelkolom aan de achterzijde van de wervelboog bevinden. De ligamenten houden de wervels in de juiste positie en hebben de functie van een korset.

Een beschadigd rugligament

Rugligamenten zijn minder sterk dan de overige ligamenten in het lichaam. Ze ondersteunen vooral de rugspieren en de positie van de wervels. Het is daarom erg belangrijk dat de wervels, spieren en ligamenten op elkaar afgestemd zijn. Eén kleine afwijking of verrekking kan de rest al beïnvloeden en rugpijn veroorzaken. Het is daarom helaas bijna niet vast te stellen of een ligament in de rug beschadigd is. Soms wordt er bij een dergelijk vermoeden een verdoving in het ligament gespoten, maar dit heeft maar bij zo’n tien procent van de patiënten daadwerkelijk effect.

Bij aanhoudende rugklachten is het altijd een goed idee een fysiotherapeut in te schakelen. Deze kan inschatten waar de pijn vandaan komt en met gerichte oefeningen verlichting van de rugpijn geven.

Operatie aan de kruisband

De meest voorkomende blessure van het kniegewricht is het afscheuren van het voorste ligament: de voorste kruisband. Een operatie is dan noodzakelijk. Deze vindt plaats zes weken na het afscheuren van het ligament. In die zes weken tijd wordt er preoperatieve therapie gevolgd om de soepelheid in het gewricht te bevorderen. Het gevolg is een snellere revalidatie.

Tijdens de operatie maakt een orthopedisch chirurg gebruik van kruisbandplastiek. Dit houdt in dat het gescheurde ligament vervangen wordt door een pees elders uit het lichaam of een bandprothese. Revalidatie duurt vervolgens negen tot twaalf maanden maar het gewricht voelt vaak niet meer hetzelfde.

Gewrichtsbanden voet

Een enkelverstuiking (ook wel enkeldistorsie of distorsio) is een van de meest voorkomende enkelblessures die er is. De ligamenten vanuit de enkel lopen door tot in de voet, dus bij slechts een struikeling kan er al een verrekte of afgescheurde gewrichtsband ontstaan. De enkel wordt hierna snel dik en blauw, maar het gebeurt gelukkig zelden dat de enkelband volledig doorscheurt.

Bij de meeste enkelblessures is er geen operatie nodig en is de combinatie van een enkelbrace en fysiotherapie voldoende voor volledige genezing. De brace beschermt de ligamenten en de fysiotherapeut helpt met het opbouwen van sterke spieren en beweging van het gewricht.

Wil jij afrekenen met jouw Rugklachten? Ontdek 3 gratis adviezen om rugklachten NU te herstellen in mijn E-course 'Reken af met Rugklachten' (direct toegang).